ผอ.สทน. ผู้แทนไทย เข้าร่วมประชุมระดับรัฐมนตรี World Fusion Energy Group 2025  ณ นครเฉิงตู สาธารณรัฐประชาชนจีน ขับเคลื่อนความร่วมมือระดับโลกด้านเทคโนโลยีฟิวชัน พลังงานสะอาดของโลกในอนาคต

14 ตุลาคม 2568 รองศาสตราจารย์ ดร.ธวัชชัย อ่อนจันทร์ ผู้อำนวยการสถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สทน. ได้รับมอบหมายจาก รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) ให้ทำหน้าที่เป็น หัวหน้าคณะผู้แทนไทย เข้าร่วมการประชุมระดับรัฐมนตรีของ World Fusion Energy Group (WFEG) ซึ่งจัดขึ้นเป็นครั้งที่ 2 ณ นครเฉินตู สาธารณรัฐประชาชนจีน

การประชุมครั้งนี้จัดขึ้นภายใต้การสนับสนุนของ ทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA)
โดยได้รับเกียรติจาก Mr. Rafael Mariano Grossi ผู้อำนวยการใหญ่ IAEA เข้าร่วม พร้อมผู้แทนระดับรัฐมนตรีและผู้บริหารสูงสุดจากประเทศสมาชิกทั่วโลก ทั้งนี้ H.E. Mr. Xiaohui Wang เลขาธิการพรรคคอมมิวนิสต์ มณฑลเสฉวน และ H.E. Mr. Jiachang Chen รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของจีน เป็นเจ้าภาพจัดประชุม

ในพิธีเปิดการประชุม ผู้อำนวยการใหญ่ IAEA ได้กล่าวถึงความสำคัญของ WFEG ในฐานะเวทีความร่วมมือระดับโลก ที่เปิดโอกาสให้ประเทศสมาชิก ภาครัฐ ภาคเอกชน และสถาบันวิจัยได้แลกเปลี่ยนองค์ความรู้ เพื่อร่วมกันพัฒนา “พลังงานฟิวชัน” พลังงานสะอาดแห่งอนาคตที่มีศักยภาพสูงในการสร้างความมั่นคงทางพลังงานของโลก พร้อมขอบคุณรัฐบาลจีนที่มีบทบาทนำในการขับเคลื่อนการพัฒนาด้านนี้ และยืนยันว่า IAEA จะยังคงเป็นกลไกสำคัญในการผลักดันความร่วมมือระหว่างประเทศสมาชิก

ในการประชุมดังกล่าว รศ.ดร.ธวัชชัย อ่อนจันทร์ ได้กล่าวแถลงการณ์ในนามประเทศไทย โดยแสดงความชื่นชมต่อบทบาทของ IAEA ในการส่งเสริมการใช้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนิวเคลียร์เพื่อสันติ และขอบคุณรัฐบาลจีนที่ให้การต้อนรับอย่างดียิ่ง

รศ.ดร.ธวัชชัย เน้นย้ำว่า “พลังงานฟิวชัน” เป็นพลังงานสะอาดที่มีศักยภาพสูงในการตอบโจทย์ ความมั่นคงทางพลังงานและการลดคาร์บอนในระยะยาว พร้อมชี้ว่าการพัฒนาเทคโนโลยีนี้ไม่อาจเกิดขึ้นได้จากประเทศใดประเทศหนึ่งเพียงลำพัง แต่ต้องอาศัยความร่วมมือของประชาคมโลกอย่างทั่วถึงและยั่งยืน

ประเทศไทยให้ความสำคัญกับการพัฒนาพลังงานฟิวชันในระดับภูมิภาคมาอย่างต่อเนื่อง โดยได้จัดตั้ง ASEAN School on Plasma and Nuclear Fusion ตั้งแต่ปี 2558 เพื่อสร้างเครือข่ายนักวิทยาศาสตร์รุ่นใหม่ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ภายใต้การสนับสนุนของ IAEA และพันธมิตรนานาชาติ

นอกจากนี้ ในปี 2566 ประเทศไทยยังได้ติดตั้ง เครื่องโทคาแมค Thailand Tokamak-1 (TT-1) ซึ่งเป็นเครื่องโทคาแมคเครื่องแรกของภูมิภาคอาเซียน ตั้งอยู่ที่ สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (สทน.) อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก โดยเกิดจากความร่วมมือระหว่าง สทน. และ สถาบันฟิสิกส์พลาสมาแห่งสถาบันวิทยาศาสตร์จีน (ASIPP) ถือเป็นก้าวสำคัญในการยกระดับความร่วมมือด้านพลังงานฟิวชันในระดับภูมิภาค

ในตอนท้ายของการประชุม รศ.ดร.ธวัชชัย ได้เสนอให้ประเทศต่าง ๆ ร่วมกันผลักดันให้พลังงานฟิวชันเป็น
“พลังงานของมวลมนุษยชาติอย่างแท้จริง” ผ่านการแบ่งปันองค์ความรู้ การฝึกอบรมบุคลากร และการเข้าถึงทรัพยากรทางวิทยาศาสตร์อย่างเท่าเทียม เพื่อสร้างชุมชนวิจัยฟิวชันระดับโลกที่มีความเป็นธรรม ครอบคลุม และยั่งยืน

สุดท้าย ผู้อำนวยการ สทน. ได้ยืนยันความพร้อมของประเทศไทยในการร่วมมือกับประเทศต่าง ๆ ทั่วโลก ทั้งด้านการวิจัย การพัฒนาเทคโนโลยี และการเสริมสร้างศักยภาพบุคลากร เพื่อร่วมขับเคลื่อนเป้าหมายเดียวกัน
“สร้างพลังงานสะอาดเพื่ออนาคตของโลก”

โดยก่อนหน้านี้ รองศาสตราจารย์ ดร.ธวัชชัย อ่อนจันทร์ ผู้อำนวยการ สถาบันเทคโนโลยีนิวเคลียร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ สทน. เข้าร่วมการประชุมหารือกับ China Atomic Energy Authority (CAEA) และ China National Nuclear Corporation (CNNC) ณ เมืองเฉิงตู สาธารณรัฐประชาชนจีน โดยมี Mr. Huang Ping เลขาธิการ CAEA และ Mr. Yang Long ผู้อำนวยการด้านความร่วมมือระหว่างประเทศ CNNC ให้การต้อนรับอย่างอบอุ่น

รศ.ดร.ธวัชชัย ได้กล่าวขอบคุณ CAEA และ CNNC สำหรับการให้การสนับสนุนอย่างต่อเนื่องต่อการพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียร์ของประเทศไทย พร้อมทั้งย้ำถึงความร่วมมือภายใต้บันทึกความเข้าใจว่าด้วยความร่วมมือในการใช้พลังงานนิวเคลียร์อย่างสันติ ระหว่าง กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) กับ CAEA ซึ่ง สทน. เป็นหนึ่งในหน่วยงานหลักภายใต้กระทรวง อว. ที่มีภารกิจด้านการใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีนิวเคลียร์ในทางสันติ

ในโอกาสครบรอบ 50 ปีความสัมพันธ์ทางการทูตไทย–จีน รศ.ดร.ธวัชชัย ได้กล่าวถึงความสำคัญของความร่วมมือด้านนิวเคลียร์ที่ได้กลายเป็นส่วนหนึ่งของการเฉลิมฉลองความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นระหว่างสองประเทศ โดย CNNC ได้ให้เกียรติเข้าร่วมเป็นผู้บรรยายในหัวข้อ Small Modular Reactor (SMR) ในงานสัมมนาทางวิชาการที่ สทน. จะจัดร่วมกับ มูลนิธิเทคโนโลยีสารสนเทศตามพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ในวันที่ 12 พฤศจิกายน 2568 อีกด้วย

หนึ่งในผลลัพธ์สำคัญของความร่วมมือระหว่างไทยและจีน คือ การจัดตั้งห้องปฏิบัติการร่วมด้านเครื่องปฏิกรณ์ขนาดเล็ก (Joint Laboratory on Small Modular Reactors) ระหว่าง สทน. และ สถาบันพลังงานนิวเคลียร์แห่งประเทศจีน (Nuclear Power Institute of China: NPIC) ภายใต้ CNNC ซึ่งเป็นก้าวสำคัญของความร่วมมือทางเทคนิค เพื่อกำหนดแนวทางความร่วมมือในด้านการฝึกอบรมบุคลากร การแลกเปลี่ยนผู้เชี่ยวชาญ

นอกจากนี้ สทน. ยังอยู่ระหว่างการเตรียมลงนามใน หนังสือแสดงเจตจำนง (Letter of Intent) กับ Hainan Nuclear Power ซึ่งเป็นหน่วยงานในเครือ CNNC เพื่อส่งเสริมการพัฒนาองค์ความรู้และศักยภาพบุคลากรด้านเทคโนโลยีนิวเคลียร์ ซึ่งจะเป็นรากฐานสำคัญในการพัฒนากำลังคนรองรับการใช้พลังงานสะอาดและนวัตกรรมนิวเคลียร์ในอนาคตของประเทศไทย

รศ.ดร.ธวัชชัย กล่าวเพิ่มเติมว่า สทน. มีความมุ่งมั่นที่จะขยายความร่วมมือกับ CNNC และสถาบันในเครือต่อไปในด้านการวิจัย SMR การประเมินความปลอดภัยทางนิวเคลียร์ และการประยุกต์ใช้เทคโนโลยีนิวเคลียร์เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน พร้อมทั้งยืนยันว่า สทน. จะดำเนินงานให้สอดคล้องกับกรอบความร่วมมือระหว่าง อว. และ CAEA เพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาเทคโนโลยีนิวเคลียร์อย่างสันติ ปลอดภัย และยั่งยืนในภูมิภาค